Rozwój technologii budowlanych sprawił, że konstrukcje stalowe są powszechnie stosowane w wielu typach obiektów, zarówno przemysłowych, jak i użytkowych. W gronie nich szczególne miejsce zajmują kratownice stalowe, które stanowią kluczowy detal nośny w budowie hal, mostów, zadaszeń czy dużych przestrzeni efektywności publicznej. Ich konstrukcja opiera się na układzie prętów połączonych w węzłach, co pozwala na równomierne rozłożenie sił i gwarantuje dużą wytrzymałość przy niewielkim zużyciu materiału.
Dzięki temu możliwe jest tworzenie rozległych przestrzeni bez konieczności stosowania podpór pośrednich, co daje większą swobodę w projektowaniu wnętrz. Właściwości mechaniczne stali, tj. elastyczność i odporność na obciążenia dynamiczne, czynią kratownice rozwiązaniem, które łączy efektywność z trwałością konstrukcyjną.
W budownictwie dachowym dużą rolę odgrywają wiązary dachowe, których misją jest przenoszenie obciążeń z pokrycia dachowego na ściany albo słupy nośne. W zależności od przeznaczenia obiektu i rodzaju dachu używa się różne typy wiązarów, w tym stalowe, drewniane albo mieszane. Wiązary dachowe ze stali umożliwiają budowę dachów o znacznych rozpiętościach, co ma znaczenie w przypadku hal produkcyjnych, sportowych czy magazynowych. Ich konstrukcja, dokładnie tak samo jak w sytuacji kratownic, opiera się na zasadzie przenoszenia sił poprzez układ geometryczny, co minimalizuje ryzyko odkształceń i daje możliwość na zyskanie wysokiej stabilności. W praktyce projektowej istotne jest także odpowiednie zabezpieczenie stali przed korozją, co wydłuża trwałość całej konstrukcji i niweluje konieczność przeprowadzania częstych przeglądów technicznych.
Zastosowanie kratownic stalowych i wiązarów dachowych wiąże się z precyzyjnym procesem projektowym, który powinno uwzględniać obciążenia śniegiem, wiatrem, ciężar własny konstrukcji a także planowany sposób użytkowania budynku. Zastosowanie oprogramowania do modelowania konstrukcji umożliwia na symulację różnych wariantów obciążeń i analizę ich wpływu na poszczególne elementy układu nośnego. Dzięki temu można zoptymalizować kształt i rozmieszczenie prętów, oraz dobrać odpowiednie przekroje elementów stalowych. W sytuacji dużych inwestycji wykorzystuje się także rozwiązania modułowe, które umożliwiają montaż konstrukcji w niezbyt długim czasie i z zachowaniem wysokiej dokładności wymiarowej. Dobrą właściwością tego typu rozwiązań jest również sposobność demontażu i ponownego użycia elementów w innych obiektach, co wpisuje się w koncepcję budownictwa zrównoważonego.
Kratownice stalowe i wiązary dachowe mają znaczenie nie tylko techniczne, niemniej jednak i architektoniczne. W innowacyjnych obiektach coraz częściej pozostają widocznym elementem wystroju wnętrza, nadając konstrukcji industrialny charakter. Projektanci wykorzystują ich geometryczną formę jako część koncepcji estetycznej, łącząc funkcję nośną z walorami wizualnymi. Takie podejście umożliwia na tworzenie przestrzeni o otwartym planie i ogromnej wysokości, które równocześnie spełniają rygorystyczne oczekiwania dotyczące nośności i bezpieczeństwa. W współzależności od potrzeb inwestora kratownice i wiązary mogą być zrobione z różnorakich gatunków stali, zróżnicowanych pod kątem wytrzymałości i odporności na czynniki zewnętrzne, co daje możliwość dopasowanie konstrukcji do konkretnych warunków eksploatacyjnych i środowiskowych.
Zobacz więcej: wiązary dachowe.